Efemeridea • 2022ko otsailaren 4a

Bingen Ametzaga Aresti, Venezuelako erbestetik euskal kultura garatzen lagundu zuen abertzalea

Poeta, idazlea, euskaltzalea eta gure herriaren balio intelektual aberasgarrienetako bat XX. mendearen zati handi batean, Caracasen hil zen 1969ko otsailaren 4an.

Bingen Ametzaga Aresti, Venezuelako erbestetik euskal kultura garatzen lagundu zuen abertzalea

Algortan jaio zen 1901eko uztailaren 4an eta oso gazte hasi alderdikidetu zen EAJn. 16 urte bete zituen arte, ez zuen euskaraz hitz egin, baina euskal hizkuntza ikasten eta lantzen hasi zenetik, euskararen defendatzaile sutsuenetakoa izan zen, eta 1957an euskaltzain urgazle izendatu zuten.


Hasieran, Euskal Esnalea eta Euzkadi egunkarietan idatzi zuen. Valladoliden graduatu zen abokatu, eta Euzkadiko Gobernua eratu zenean, 1936an, Jesus Mª Leizaolak Lehen Hezkuntzako zuzendari izendatu zuen. Kargu horren ardura nagusia eskolatutako haurrak bonbardaketen arriskutik defendatzea izan zen.


1941ean, Mercedes Uribarri emaztearekin batera, erbestera abiatu zen Marseillatik, Alsina ontzian. Nekez eta gorabeheraz beteriko bidaia egin ostean, Mexikora iritsi ziren 1941eko azaroan eta Buenos Airesera 1942ko apirilean. Argentinan Euzko Deya, Euzko Gogoa, Egan eta abarretan idatzi zuen, EAJk antolatutako hitzaldiak eman zituen eta Euskal Ikasketen Institutu Amerikarraren sortzaileetako bat izan zen. Ondoren, Montevideora (Uruguai) joan zen, eta han eskolak eman zituen Unibertsitate Nagusian. Ondoren, idazten eta latinetik, grekotik, ingelesetik, frantsesetik eta gaztelaniatik zuzenean euskaratzen jarraitu zuen. Ildo horretan, aipagarriak dira lan unibertsaletako batzuen inguruan egindako itzulpena: Oscar Wilde-ren Reading Baitegiko leloa (1954) eta William Shakespeare-ren Hamlet. Danemark'eko Erregegaya (1952); Johann Wolfgang von Goethe-ren Lur-Miña (1960); Plinioren Plini gaztearen idazkiak (1951); Eskiloren Prometeu burdinetan (1959); Zizeronren Adiskidetasuna (1952); Juan Ramón Jiménezen, Platero ta biok (1953)…


1955ean, Caracasera (Venezuela) iritsi zen familiarekin eta bertan finkatu zuen behin betiko bizilekua. Bingen Ametzagak idazten, itzultzen eta hitzaldiak ematen jarraitu zuen, bai Venezuelako Euskal Etxean, bai John Boulton Fundazioan. Venezuelako hiriburuan bizi izan zen hil zen arte, 1969an.

 

Argazkia: Bingen Ametzaga Caracasko El Paraiso Euskal Etxean.