Efemeridea • 2020ko abenduaren 16a

Ez ginen bakarrik egon LIABi esker

Gaur egun bezala, 1938ko abenduaren 16an, Euskaldunen Lagunen Nazioarteko Liga (LIAB, Frantziako sigletan, Ligue Internationale des Amis des Basques) sortu zen Parisen, erbesteratutako milaka lagunei eta Euzko Jaurlaritzak erbestean egindako lanari laguntzeko, Gerra Zibilaren porrotaren ondoren oso egoera zailean baitzeuden.

Duela 75 urte, Rue de Sevresko 95. zenbakian (Paris), 14:00etan, Euskaldunen Lagunen Nazioarteko Ligaren (LIAB) sorrera-bilera egin zen.

1937ko udan, ia 150.000 euskaldunek erbestera jo behar izan zuten, Bizkaiko, Santanderko eta Asturiasko portuetan zehar. Etxea uztearen gordintasuna gutxi ez balitz, Frantziako biztanleriaren errezeloak gehitu zitzaizkion. Izan ere, propaganda frankista arduratu zen Euzkadiko Jaurlaritzak Errepublikari emandako laguntza azpimarratzeaz. Azaldu behar izan zen komunistekin ukondo borrokatu bazuten, etsai komun baten aurka borrokatzeagatik izan zela, erasoa hasi zuena. Baina denborak aurrera egin ahala, frantses iritzia aldatu egin zen euskal abertzaletasunak Gerra Zibilean izan zuen jokabideari buruz, Gernika erre zutenak "gorriak" ez zirela argitu zenean.

1938ko abenduaren 16an, LIAB sortzea erabaki zen, erbestean zeuden euskaldunei laguntzeko. Bilera horretan hamaika pertsona ospetsu izan ziren, horien artean François Mauriac idazle handia, 1952an Literaturako Nobel Saria irabazi zuena.

Bigarren bilera batean, 1939ko otsailaren 15ean, erabaki zen Ligako Frantses Atala bi komitek osatuko zutela, Ernest Pezet diputatu demokristauaren agindupean idazkaritza komun batek elkartuta.

1939an bi elkarte sortu ziren, LIABeko Frantses Atalaren parte zirenak. Lehenengoa, Euskaldunei Laguntzeko Batzordea izan zen, izaera humanitarioa zuena erbesteratutako euskaldunei laguntzeko, batez ere haurrei, eta bigarrena, berriz, Euzkadiko Interes Orokorren Batzordea izan zen, "Euzkadiko arazo historikoak eta gaur egungoak bildu eta ezagutzera emango dituen Informazio Zentroa antolatu nahi zuena, askatasun eta eskubideekiko eta euskal herriaren tradizio sozial, politiko eta erlijiosoarekiko errespetua zabaldu eta defendatu nahi zuena".

LIABek garrantzi handia izan zuen. Erbesteko Eusko Jaurlaritzaren kanpo-politikaren bozgorailu gisa, Gerra Zibilean euskal herriak jasandako arazoak munduan zehar zabalduz.
Erakunde hori euskal herriari laguntza eta babesa emateko kanpoko erakunderik sendo eta ospetsuena izan zen.

Honekin batera Jean-Claude Larronderen erreportajea, 2013ko abenduan Deia-ko "Euskal historiak" atalean argitaratua.