Efemeridea • 2024ko maiatzaren 13a

Ekonomia Ituna berreskuratzea

Gaurko lako egun batean, 1981eko maiatzaren 13an, Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako Ekonomia Ituna berreskuratzeko lehen bilera egin zen. Prozesuak zazpi hilabete eta hamasei egun iraun zuen.

Ekonomia Itunaren alde manifestapena.

Diktaduraren osteko lehen Eusko Jaurlaritza eratu ondoren, Francisco Franco diktadoreak 1937an indargabetutako Ekonomia Ituna berreskuratzeko negoziazioei ekin zitzaien.

Lehenengo urratsa hamabi kidez osatutako batzordea sortzea izan zen, sei kide euskal alderdiaren izenean eta beste sei Espainiako estatuaren izenean. Eusko Jaurlaritzaren ordezkaritzan, kideak ondokoak izan ziren: Pedro Luis Uriarte Ekonomia eta Ogasun sailburua; Jose Ramon Lopez Larrinaga, batzordeburua; eta Josu Elorriaga, Kongresuko diputatua. Aurrekoez gain, Arabako, Bizkaiko eta Gipuzkoako lurralde historikoetako ordezkari banak parte hartu zuen.

Negoziazio-mahaia osatu ostean, 1981eko maiatzaren 13an egin zen lehen bilera. Garai hartan, Espainiako egoera politikoa korapilatsua zela, ituna berritzeko prozesuak zazpi hilabete eta hamasei egun iraun zuen. Zazpi hilabeteko aldi horretan, gobernu berria eratu zen, eta Adolfo Suarez gobernuburuak konfiantza-arazo bati aurre egin behar izan zion. Gainera, negoziazioak hausteko zorian egon ziren hainbat alditan, negoziatzeko geldotasunagatik eta tentsioagatik.

1981eko abenduaren 4tik 29ra bitartean, batzordeko kideak hainbat aldiz bildu ziren Ekonomia Ituna urtea amaitu baino lehen onartzeko helburuz. Hala, abenduaren 28an, eguerdiko 12etatik goizaldeko 06:30ak arte bildu ziren. Azkenik, 1981eko abenduaren 29an, gaueko hamar eta erdietan, Euskadiko Ekonomia Ituna onartu zen Madrilen.

Azken berriztapena 2002an egin zen, eta ordutik indarraldi mugagabea du, baina eguneratu egin daiteke.  

Honekin batera doakizue Pedro Luis Uriarte, Josu Elorriaga eta Juan Mari Ollorak, Deian, 2020an, Euskal istoriak sailean, argitaratutako artikulua.